Web 3.0 dünyasının yeniliklerine değinmeden önce, internetin geçmişten günümüze nasıl evrildiğini ve hangi aşamalardan geçerek bugünkü halini aldığını irdelemek gerekir. İnsanlığın dünyasına Tim Berners Lee ile birlikte giren Web 1.0 kavramı, 1989 yılından itibaren hızla ilerleyen ve gelişen bir ortak altyapılı sistem düzeneğini bizlere sunmaktadır. Genel olarak sadece okuyucu tarafında olduğumuz web 1.0’da, erişilebilen ve faydalanılan kaynakların sayısı oldukça azdı. Hem veri akışının tek yönlü olması hem de sınırlı kaynak barındırması nedeniyle 1999 yılında web 1.0’ın gelişmiş versiyonu olarak adlandırılan web 2.0 ortaya çıktı. Web 2.0’ın okuyucu ve üretici şeklindeki çift yönlü internetin temellerini oluşturan dinamik altyapısı DaleDougherty ile tanınmaya başlandı. Alınan yeni aksiyonlar ile web sitelerinin yapılandırılması ve daha fazla kullanıcıya ulaşması sağlandı.
Web 2.0’da halen kullanmakta olduğumuz internetin kemik yapısında köklü değişiklere gidilerek, var olan tüm application yani uygulamaların, web 3.0 kavramı ile adlandırılan yeni teknolojide “decentralizedapplication” yani merkeziyetsiz uygulamalar olarak şekil ve biçim değiştireceği bilinen en önemli farklardan biridir.
Web 3.0 Geçişi Nasıl Olacak?
2001 yılında John Markoff tarafından ilk kez paylaşılan Web 3.0, salt şekilde temelden genele farklı bir internet altyapısı kurulacağı açıklamasıyla birlikte, internet çağında yapılması planlanan bu yenilik medyaya duyurulmuştur. Web 3.0 kavramı semantik bir üretken teknoloji yapısına sahiptir. Bu sayede, aracı platformlara ihtiyaç duymadan birbirine bağlanan bilgisayar, cep telefonu gibi teknolojik cihazların sayısı artacaktır. Yani Web 2.0’ da blok zincirlerin oluşturduğu tek bir sisteme bağlı altyapı, yerini web 3.0’ın açık kaynak kodlu ve birden fazla sistem ile bağlantı noktaları oluşturulan yeni bir düzene bırakacaktır.
Merkezi noktası olmayan Web 3.0’da kullanıcıdan kullanıcıya doğrudan transfer imkânı sunulacak ve kontrolün kullanıcıların elinde olacağı bir düzenek geliştirilecektir. Yapay zekâ, nesnelerin interneti, standardizasyon ve benzeri gelişmelerin de takip edeceği web 3.0 geçişinin hangi tarihte olacağı net olarak bilinmemektedir. Uzmanlar, yetersiz kalan sistemlerin ve kaynakların daha fazla üretebilen, daha fazla gelişebilen bir yöntemle farklılaşması kaçınılmaz olan bu yeni web 3.0 internet formuna dönüşeceğinden emindir. Bu doğrultuda web 3.0 projeleri soluksuz ilerleme kaydetmeye ve her geçen gün çeşitli alanlarda seviye atlamaya devam edecektir.
Web 3.0 Misyonu Nedir?
Web 3.0’ın ilk hedefi internet kullanıcılarına daha demokratik ve eşit şekilde yararlanacakları bir ortam sunmaktır. Web 2.0’dan web 3.0’a geçiş sürecini optimum hale getirecek bu gelişme sayesinde, kişiselleştirilmiş web olarak da isimlendirilen Web 3.0 kavramı daha esnek protokollere sahip bir yapı oluşturacaktır.
Yeni iş modellerinin gelişeceği medya ortamları, sanal gerçeklik için adımlar atarken Web 3.0’ ın sağladığı merkeziyetsiz ağlardan yararlanacaktır. Bu sayede tek bir ağa bağlı kalmadan daha hızlı ve ulaşılabilir ortamların temelleri atılacaktır. Kullanıcılara sunulan Web 3.0’da güven ve mahremiyet esastır. Teknolojiden halen daha korkan ve kişisel verilerinin güvende olmadığını düşüncesindeki kesim web 3.0’ın sunacağı yoğun güvenlik sistematiğiyle birlikte daha korunaklı bir düzen geliştirmiş olacak.
Web 3.0 ve Metaverse
Web 3.0 teknolojisine geçişi kolaylaştıracak Metaverse dünyanın giyilebilir cihazları, gelişim aşamasında büyük rol oynamaktadır. Metaverse kavramının tanınmaya başlanması ve yaygınlaşmasıyla hem büyük yatırımcıların hem de global platformların yönelimi de değişkenlik göstermektedir. Web 1.0’dan itibaren gelişime ayak uyduramayan birçok marka ve fon sahibinin piyasadan silinmesiyle birlikte, yenilikleri yakalayamayan ve dijitalleşme yolunda çaba göstermeyen köklü isimlere sektöre kaldıkları yerden devam edemeyeceklerini net bir şekilde görme imkânı sunmuştur.
Metaverse evreninin Web 3.0 ile kurduğu bağlantı Blockhain ile doğrudan ilişkili bir sisteme sahiptir. Sayısız sanal para türünün ortaya çıkmasıyla hem Metaverse dünyasında hem de gerçek dünyada geçerliliği olan yeni ödeme şekilleri oluşturulmuştur.
Uygulamaların Web 3.0’da Yaşayacağı Gelişmeler
Web 3.0 alanında yenilenen yapıları ve gelişmiş ara yüzleri birçok uygulama türü kullanıcılarını beklemektedir. Bu platformlar arasında Yours, Appics, InvestFeed, Matchpool, Origintrail, Modum, QunQun, Stream, ATM Chain, Mycelia ve Flixxo gibi müzik, oyun, bankacılık işlemleri, dizi, film ve sohbet kategorilerinde üremiş isimler mevcut.
Web 3.0 coinleri de uygulamaların ödeme seçenekleri arasında yer alması ve kullanıcıların bu coinlerle alışveriş yapabilmeleri beklenen gelişmelerden biridir. Sanal coinler sayesinde Web 3.0 uygulamalarına erişimler de yenilenecek ve bugün ücretsiz olarak yararlandığımızı sandığımız ama aslında verilerimizi satarak bir ödeme yaptığımız platformların işleyişleri farklılaşacak.
Web 3.0 güncellemesinde en sık kullanılacak coinler arasında Filecoin (FIL), Helyum (HNT) ve Audius (SES) yer almaktadır. Elektronik cihaz alışverişlerinde kullanılacak Filecoin, müzik uygulamalarında kullanılacak Audius ve bulut altyapısıyla veri depolama işlemlerinde kullanılacak Helyum coinlerinin ortak noktası ise yüksek güvenilirlik ve üst düzey şifreleme teknikleridir.
Web 3.0 Sayesinde Kullanımı Kolaylaşacak İnternetin Faydaları
- Arama motorlarında yaptığımız arama ve araştırmalar ile kişiselleştirildiği iddia edilen internet sayfaları, web 3.0 sayesinde daha büyük bir süzgeçten geçerek manipüle edilmesi engellenecektir.
- Doğruluğu kanıtlanmamış, yalan, eksik veya çarptırılmış bilgiler yeni internet kavramı içerisinde yer almayacak. Bu sayede edindiğimiz bilgilerin tutarlılığından ve doğruluğundan emin olabileceğiz.
- Daha hızlı ve sayıca daha üstün destek hizmetler sunulacak. Özellikle dakikalarca hatta bekleten müşteri hizmetleri, bir telesekreterden ötekine geçilerek uzun uzadıya aktarılan bilgilendirme metinleri ve bağlanama problemleri yaşanmayacak.
- Haber sitelerinden alışveriş sitelerine, oyun uygulamalarından müzik programlarına kadar her yerde karşımıza çıkan reklamlara son verilecek. Daha akılcı bir şekilde düzenlenecek kullanıcı verileri, istediğimiz kadar ve istediğimiz yerde reklam görebilme imkânı sunacak.
En genel tabiriyle yeni bir dönüm noktası sayılan Web 3.0 için hem yaratıcılar hem de kullanıcılar büyük bir merak ve heyecan ile ilan edilecek bu internet devrimini beklemektedir. Mobil cihazlar, VR gözlük ve aksesuarlar, giyilebilir teknolojiler ve daha fazlası yeni web 3.0 ile eş zamanlı çalışma performansı sergilediğinde, dijital dünyanın bize sunabilecekleri akıl almayacak derecede sınırsız ve pratik olacak. İş dünyasından eğitim hayatına, çevre ve doğa için yapılan çalışmalardan ekonomiye kadar her alan ulaşılabilecek bir nokta haline gelecek ve tabiri caizse teknolojinin değmeyeceği hiçbir yer kalmayacak.
Web 3.0 sayesinde yaşadığımız dünya insanlık tarihine de ışık tutacak gelişmelere tanık olabileceğimiz bir dijital dünya haline geldiğinde, herkesin bu imkanlardan faydalanmak isteyeceği ve web 2.0’da ilkel kalan teknolojilerin unutulacağı bir zamana geçilecek. Bu büyük sıçrama sayesinde Web 3.0’ın hem gerçek evrene hem de Metaverse gibi sanal evrenlere katkısı yadsınamaz ölçüde olacak. Elbette web 3.0 geliştiricileri sayesinde ortaya çıkacak yeni düzen ile internetin gelişimi sona ermeyecek. İnsan var olduğu sürece, hep daha iyisi ve daha fazlası için yeni teknolojilere, yeni dünyalara ve yeni sistemlere ulaşmaya çabalayacak.
