Siber Güvenlik Nedir? Siber Güvenlik Nasıl Sağlanır? Çocukların Güvenli İnternet Kullanımı Nasıl Sağlanır?

Siber Güvenlik Nedir?

Bilişim sistemlerinde, kurumlar ve kullanıcılar arası teknolojik iletişimi ve verilerin güvenliğini, gizliliğini ve bütünlüğünü sağlayan uygulamalara Siber Güvenlik adı verilmektedir. Siber güvenlik sağlıktan eğitime, turizmden otomotive, teknolojiden gıda sektörüne kadar tüm alan ve yapılarda kullanılmakta olan bir sistemdir. Günümüz dünyasında tüm veriler elektronik ortamda korunmaktadır. Bu sebeple her verinin bir güvenlik duvarına ihtiyacı vardır. Siber güvenlik gerekli olan bütün önlemleri almakla, yaşanabilecek veri suçlarını engellemekle ve bilgilerin güvenliğini koşulsuz olarak sağlamakla yükümlüdür.

Siber güvenlik özellikle askeri alanlarda oldukça yaygın kullanılmaktadır. Zafiyetleri en aza indirmek ve hatta sıfırlamak için güvenlik adına gereken tüm donanım ve yazılımlara büyük ölçüde yatırım yapılmakta ve fon ayrılmaktadır. Her ülke kendi içlerinde siber güvenlik sistemleri düzenlemektedir. En çok siber saldırıya maruz kalan ülkeler arasında ABD, Rusya ve Çin yer almaktadır. Her yıl binlerce küçük ve büyük ölçekli siber suçlarla karşı karşıya kalan bu ülkeler, en gelişmiş yazılım ve donanımları maddi ve manevi açıkları telafi etmek için kullanmaktadır. Örneğin ABD ülkesine ait verilerin korunması için özel sektör ve kamu iş birliği içindedir, Rusya istihbarat servisleriyle birlikte savaş enstrümanlarını kontrol ederek hazır konumda bulundurmaktadır, Çin siber espiyonaj tatbikatları düzenleyerek tedbirler oluşturuyor.

Siber Güvenlik Nasıl Sağlanır?

Devlete ait, özel kurum ve kuruluşlara ait, sosyal platformlara ve kişisel bilgilerimize ait veriler birçok yasa ve kanuna dayalı olarak korunmaktadır. Her bir verinin olduğu gibi her veri sahibinin de güvenlik önlemleri birbirinden farklıdır. Siber güvenlik alanında uzman ekiplerle ve profesyonel donanımlarla önemli verilerin korunması mümkün kılınmıştır. Kişisel verileri korumak ise, her kullanıcın kendi sorumluluğu altındadır. Örneğin bir çevrimiçi alışveriş sitesinin ödeme işleminde kart bilgilerinizi kaydetme sorusuna onayla cevabı vererek, güvenlik açığı oluşumuna zemin hazırlarsınız.

Siber Güvenlik Suçları

Bilişim sistemlerinde yaşanabilecek bilgi çalma, yetkisiz bilgiye erişme, veri sızıntısı, bilgileri değiştirme ve benzer suçlar belirli maddeler çerçevesinde yargılanarak cezaya tabi tutulur. Basit bir T.C. kimlik numarasından, kamu dosyalarının çalınmasına kadar işlenen suçlar Siber Suç olarak değerlendirilir. Fakat her suçun büyüklüğüne göre cezai işlem uygulanır. Türkiye’de siber güvenlik bu iş için kurulan yeni ekipler, kullanılmaya başlanan üst düzey donanım ve programlar sayesinde gün geçtikçe daha sıkı bir hale bürünüyor. Uluslararası Telekomünikasyon Birliği’nin 2020 yılındaki verilerine göre, Türkiye siber güvenlikte 76 ülke arasında 14’ üncü olarak başarısını sergilemiştir.

Siber Güvenlik ve İnternet

Çocuk, genç, yaşlı hemen herkesin elinde tuttuğu teknolojik cihazların kontrolü, sanıldığının aksine aslında o kadar da kolay değildir. Milyonlarca internet sitesi, doğruluğu ve yanlışlığı ölçülemeyen milyonlarca bilgi ve içerikten işimize yarayanı alıp çıkmak tahmin edilenden daha zor.En çok çocukların maruz kaldığı olumsuz örnek, suç ve şiddet içerikli oyunlar, internet siteleri ve sosyal medya platformları önüne geçilemez bir hal almış durumda. Bu sebeple evlerimizde kullandığımız internet paketlerinin Güvenli İnternet Hizmetlerinden yararlanmak oldukça uygun bir yöntem. Her geçen gün iyileştirilerek sunulan güvenli internet ile özellikle çocukların kötü amaçlı internet sitelerinden ve zararlı içeriklerden korunması sağlanmaktadır. Çocukların bilerek veya bilmeden tıkladığı zararlı sitelere girmeyi engelleyen bu hizmetler sayesinde sürekli olarak kontrol etme durumu ortadan kalkmaktadır.

Güvenli İnternet Hizmetleri

Birçok farklı internet sağlayıcı firmaların servisleri dahilinde olan Güvenli İnternet Hizmetleri, 18 yaşından küçük çocukların ebeveynleri tarafından ek bir ücret karşılığında satın alınmaktadır. Ücretsiz olarak bu hizmeti sunan firmalar da mevcuttur. Genellikle Aile ve Çocuk olmak üzere iki kategoride bulunmaktadır. İlgili kurumların engellediği internet siteleri ‘güvenli değil’ uyarısıyla erişime kapatılır. Güvenli İnternet Hizmetleri oyunlar, sosyal medya uygulamaları ve internet sitelerini kapsamaktadır. Böylelikle interneti yararlı amaçlar için kullanmayı öğretmek kolaylaşırken, bilmeden ve farkında olmadan oluşabilecek güvenlik açıkları büyük ölçüde önlenmiş olur.

Çocukların ve Bireylerin Güvenli İnternet Hakkında Karşılaştığı Tehdit ve Alınması Gereken Önlemler

İnternet, içerisinde bulundurduğu tüm bilgi ve içeriklerin tamamının kontrol edilmesi mümkün olmayan oldukça riskli bir ortamdır. Kimliği belirsiz kişiler tarafından yönetilen oyunlar, tutarsız ve doğruluğu ispatlanamayacak bilgi yazıları, özendirici paylaşımlara sahip sosyal medya uygulamaları gibi birbirinden farklı mecralara girip çıkmak tek bir tık ötemizde. Bu durumda özellikle 18 yaş altı ve 65 yaş üstü kişileri hedef alan kötü amaçlı kişilerin türlü suçlarına ortak olabilir, zemin hazırlayabilir veya kurban olabiliriz.

Çocuklara internetin bilinçli kullanımı erken yaşta öğretilmeli ve aksi takdirde yaşanabilecek olumsuz sonuçlarıyla ilgili bilgilendirmelerde bulunulmalıdır. İnterneti bilinçsiz kullanımlarda karşılaşılacak örnek tehditler:

Dolandırıcılık,
Bilgi hırsızlığı,
Siber zorbalık,

Bilmeden kötü amaçlı yazılımları yüklemek vb.
İnternete yüklenen en küçük bir içeriği bile geri almak mümkün değildir. Sosyal medya hesaplarına yüklenen bir fotoğraf, oyunlarda satın alma işlemleri esnasında verilen kart bilgileri, online alışveriş sitelerindeki adres bilgileri gibi aklınıza gelebilecek tüm paylaşımlar data olarak kaydedilmektedir. Profesyonel düzeyde çalışan hackerlerin kullandıklarını donanım ve yazılımlar sayesinde yıllar öncesinde paylaşmış olduğunuz bir görsel bile aleyhinize kullanılarak tehdit malzemesi yapılabilir. İşin ciddiyetini ve önemini hem çocuklara, gençlere hem de yaşlı kullanıcılara detaylı anlatımlar ile öğretmek oldukça gerekli ve basit bir önlemdir.

Çocukların Güvenli İnternet Kullanımı Nasıl Sağlanır?

İçinde bulundukları dünyanın milyonda birini keşfetmemiş ve elinin altındaki zenginliği henüz bilmeyen çocuklar için interneti doğru kullanmayı ve faydalarından yararlanmayı aşılamak gerekmektedir. Gündelik hayatta oyun saati, uyku saati gibi kurallar dahilinde olan programa, internet kullanımı da belirli kurallar çerçevesinde sunabilirsiniz. Örneğin başlangıç ve bitiş saati çizilmiş bilgisayar/telefon oyunu kuralı, sanal ortamda sadece belirli yaşın üzerine çıktığında kullanabileceği platformların yasak olması kuralı gibi. Hiçbir durumda zorla ve dayatarak engellemeyin. Sakin bir tavırla, internetin faydalarını ve zararlarını örnekleyerek açıklamalar yaparak, tıkladığı en basit site linkinin nelere mal olabileceğini anlatarak güvenli internet ortamı yaratabilirsiniz.

Çocukların zararlı olduğunu bildiği veya anladığı oyun, internet sitesi, reklam gibi içeriklerde, durumu ebeveynlerine korkmadan ve saklamadan direkt olarak anlatmaları gerektiği öğretilmelidir. Sosyal ve psikolojik araştırmalar neticesinde 2-6 yaş aralığı, 7-10 yaş aralığı, 10-13 yaş aralığı ve 14-18 yaş aralığı için güvenli internet kullanımı için farklı metotlar uygulanması önerilmiştir.

Filtre ve Antivirüs Programları

Kullandığınız internet sağlayıcı firmaların güvenlik duvarı hizmetinin yanı sıra, internet üzerinden edinebileceğiniz filtre programları bulunmaktadır. Çocuğunuza sürekli reklam olarak çıkarılan, çocuğunuzun özellikle merak ettiği ve gizlice erişebildiği sitelerin bağlantı linklerini kopyalayarak filtre programına eklemeniz sonucunda, manuel olarak bir engel koymuş olursunuz. Ayrıca zararlı içeriklerden bireylerin de korunabilmesi için zararlı yazılımları tespit eden antivirüs programları da oldukça yararlıdır. Bu tür antivirüs programları aynı zamanda bilgisayarın sağlığını etkileyerek virüs kaynaklı arızalardan korunmaktadır.

İnternet Ortamının Güvenilir Hale Gelmesi

İnternet etiği kavramı, internet üzerinde iletişim ve paylaşım esnasında dikkat edilmesi gereken doğru davranışları ve bu davranışlara internet kullanan herkesin uyma gerekliliği olan bir kavramdır. Her birimiz internetin sadece tüketicisi değil aynı zamanda kullanıcısıyız. Yani sosyal medyada sadece bir ünlünün yaptığı paylaşımları beğenmekle tüketici olarak kalmıyor, küfür ve hakaret içeren eleştirel bir fotoğraf paylaşarak kullanıcı da oluyoruz. Doğruluğundan emin olmadığımız bilgiler sunan internet sitelerini ziyaret ederek ve hatta bu bilgiyi yayarak sadece tüketici değil kullanıcı da oluyoruz. Birçok silah, kesici alet, öldürme görevi gibi bölümlerden oluşan oyunları oynayarak sadece tüketici değil, oyun sahiplerine oldukça büyük paralar kazandırarak kullanıcı da oluyoruz. İşte tam bu noktada internet ortamını güvenli bir hale getirmek için öncelikle kendi telefon ve bilgisayarımızın kontrolünü sağlamamız gerekiyor. +18 bir reklam gördüğümüzde şikâyet etmek, yanlış bilgi paylaşımlarında ilgili internet sitesini bildirmek gibi kendi üstümüze düşen sorumluluğu yerine getirmekle hem bireylerin hem de çocukların içerisinde bulunduğu sonsuz bilgiden oluşan internet ortamlarını süzgeçten geçirmek mümkün.

İnternetteki Her Şey Güvenlik İhlali Yaratır Mı?

İnternet ile erişebildiğimiz her site, oyun, sosyal medya uygulaması, dizi izleme platformları ve diğer mecralar güvenlik ihlali yaratır diye bir kaide yoktur. Bilgilerimizi ve verilerimizi özenle saklayan, güvence altında tutan ve sadece bizim izin verdiğimiz kadarına erişen birçok uygulama ve site bulunmaktadır. Gizlilik politikalarını ve kurallarını kendi çalışanları dahi ihlal ettiği tespit edilen site ve uygulamalarda zararı karşılayan birçok mevduat vardır. Yine de bu tip yüksek güvenlikli uygulama ve sitelere güvenerek tüm bilgilerimizi gözü kapalı bir şekilde emanet etmemiz maalesef mümkün değil. Bahsedilen platformların tamamı sadece bir dakikalık güvenlik açığı ile çok da zor olmayan şekilde hacklenebilir, bilgilerimiz satılabilir veya dağıtılabilir. Her ne koşul sunulursa sunulsun, internet üzerinde şahsi bilgileri minimum düzeyde paylaşmaya özen gösterilmelidir.

Teknolojik Cihazların Güvenli Hale Getirilmesi

İnternet üzerinden birincil kullanıcı (kendimiz) tarafından kötü amaçlı yazılımlara maruz kalınabileceği gibi, ikincil kullanıcılar (yetkisi olmayan kişiler) tarafından da benzer risklere maruz kalınabilmektedir. Bahsedilen ikincil kullanıcılarla özellikle ofis ve iş ortamlarında daha sık karşılaşıldığı gözlemlenmektedir. Yetki olmadan müdahalede bulunulan cihazlar, erişilen bilgiler ve daha pek çok kaynağa ulaşan ikincil kullanıcılara karşı da önlemler alınmalıdır. Yetki sahibi olmayan kişiler için alınabilecek önlemler:

Ofis ve iş ortamında teknolojik cihazların tamamına şifre ile yetki koymak,
Kullanılan şifreleri uygun güvenlik seviyesinde olmasına dikkat ederek oluşturmak,
Öğle yemeği molası, iş çıkışı gibi zamanlar dışında da bilgisayar ya da diğer cihazların başından ayrılacak her vakitte cihazları kilitli konuma getirmek,
Cihazlarda Bluetooth ve Wi-Fi bağlantılarını kullanılmadığı sürelerde kapatmak,
Cihazların ağ donanımlarını güncel tutmak. Ağ üzerinden gerçekleşebilecek saldırıların önüne geçmek için en son sürüm ağ donanımları kullanılmalıdır.
Cihaza koyulan şifre dışında, cihaz içerisinde de önemli bilgi ve belgelerin olduğu dosyayı unutulmayacak bir şifre koyarak güvenliğini arttırmak,
Kablosuz internet sağlayıcıların kullanılabilmesi için gerekli olan kaynak paylaşımını kapalı konumda tutmak,
Kablolu bir ağa bağlıyken aynı anda kablosuz ağa da bağlı olunmamalıdır. İki bağlantı arasında güvenlik açıkları oluşabilir.
Verilen güvenlik önlemleri sayesinde hem cihaz güvenliğini hem de bilgi güvenliğini bir arada korumuş olursunuz. Tek başına alınan önlemler çoğu zaman geçerliliği olmayan tedbirlerdir. Hatta tüm bu güvenlik önlemlerini uyguladığınız takdirde de bir siber saldırıya ya da yetkisiz erişime maruz kalabilirsiniz. Gelişen teknolojinin zararlarından biri de kırılması imkânsız kodların bile kırılarak istenilen her şeye ulaşmanın bir yolu olmasıdır. Yine de tüm önlemleri almak ve gerekli kurallara uymak, bu riski minimize etmektedir.